Archiwum 1992–2013

1993, tom 2, zeszyt 3

Zagadnienia seksuologii

Klasyfikacje zaburzeń seksualnych

ZBIGNIEW LEW-STAROWICZ
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 167-172

Praca omawia ewolucję zmian zachodzących w kolejnych wydaniach klasyfikacji zaburzeń seksualnych oraz trzy najnowsze rozwiązania proponowane przez: klasyfikację międzynarodową (ICD-10), projekt klasyfikacji amerykańskiej (DSM-IV) oraz przez klasyfikację Światowego Towarzystwa Seksuologicznego. Przedstawione zostały najczęściej wyrażane kontrowersje i zarzuty ze strony seksuologów, głównie wywodzących się spoza anglosaskiego środowiska naukowego.

Zagadnienia seksuologii

Rozpowszechnienie zaburzeń seksualnych w Polsce

ZBIGNIEW LEW-STAROWICZ
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 173-178

Praca przedstawia wyniki badań pierwszego polskiego raportu „Życie Seksualne Polaków – 1992" opierającego się na reprezentatywnej próbie całej populacji. Z badań wynika, że ogółem 46% kobiet i 62% mężczyzn ujawnia różnego typu problemy i zaburzenia seksualne. Na uwagę zasługuje fakt wzrostu zachorowalności mężczyzn w wieku 40-44 lat.

Zagadnienia seksuologii

Czyny seksualne niezgodne z prawem: portret przestępcy seksualnego

ANNA SIERZPOWSKA-KETNER
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 185-189

Praca przedstawia cechy osobowości i wzorce zachowania tworzące profil przestępcy seksualnego obejmujące łącznie 14 cech. Na 30 badanych mężczyzn dopuszczających się przestępstw seksualnych u 67% stwierdzono obecność, co najmniej 8 takich cech. Wyniki badań nieznacznie różnią się od uzyskanych przez badaczy z Uniwersytetu Minnesota.

Zagadnienia seksuologii

Leczenie zespołu maltretowanego dziecka (ZMD): problemy i metody

DANUTA LEW-STAROWICZ
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 191-196

W pracy omówiono problemy terapii ZMD z perspektywy ofiary, sprawców oraz terapeutów, cele i metody terapii ZMD (z podaniem przykładów) oraz stan lecznictwa w Polsce. O ile teoretyczne przygotowanie wyraźnie poprawia się, to zbyt mało specjalistów, placówek oraz szkoleń praktycznie nie zapewnia potrzebnej pomocy zarówno sprawcom, jak i ofiarom ZMD.

Zagadnienia seksuologii

Odległe następstwa przemocy seksualnej w dzieciństwie

ZBIGNIEW LEW-STAROWICZ
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 197-201

Praca omawia – na podstawie analizy 768 przypadków – formy, zakres i typ odległych następstw przemocy seksualnej wobec dzieci. Z analizy wynika, że mniejszy zakres patologicznych następstw wiąże się z: rzadszym kontaktem z wymiarem sprawiedliwości, pozytywnymi relacjami ze sprawcami przemocy, brakiem innych urazów seksualnych, udanymi związkami heteroseksualnymi w okresie dojrzewania, unikaniem „nagłośnienia" zjawiska, z uwarunkowaniami kulturowymi.

Zagadnienia seksuologii

Wybrane aspekty życia psychicznego kobiet zorientowanych homoseksualnie

ALICJA DŁUGOŁĘCKA-LACH
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 203-208

Praca prezentuje wyniki badań grupy kobiet zorientowanych homoseksualnie. Badaniu poddano 30 kobiet o tej orientacji i dla porównania 30 kobiet o orientacji heteroseksualnej. Z uzyskanych informacji wynika, że 80% badanych ujawniło lęk przed negatywną reakcją otoczenia, u 60% występowało poczucie winy związane z homoseksualnością, 63% oceniło negatywnie następstwa życiowe swojej orientacji, 57% ujawniło potrzebę macierzyństwa, 73% neurotyzm, 27% używanie narkotyków, 43% aspołeczne zachowania, 53% tendencje samobójcze, a tylko 40% korzystało z psychoterapii.

Zagadnienia seksuologii

Przyczyny i skutki zjawiska

MARIA BEISERT
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 209-217

Praca na podstawie badania 60 osób zorientowanych homoseksualnie metodą wywiadu i Testem Stosunków Rodzinnych E. Bene i J. Anthony'ego przedstawia problemy ujawniania się wobec środowiska rodzinnego. Mniej niż 1/3 badanych spotkała się z pozytywną reakcją rodziców. W większym stopniu na akceptację mogą liczyć synowie. Rodzice ujawniają zróżnicowane postawy wobec homoseksualizmu.

Zagadnienia seksuologii

Proces wychodzenia z ukrycia kobiet zorientowanych homoseksualnie

ALICJA DŁUGOŁĘCKA-LACH
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 219-224

Praca omawia różne strategie ukrywania własnej orientacji homoseksualnej kobiet („mijanie", „pozorna tajemniczość", „oddzielenie", „ograniczenie") oraz różne formy ujawniania się. Na podstawie badania 30 kobiet stwierdzono, że 47% rodziców znało orientację homoseksualną córek (częściej matki), 57% miało przyjaciół heteroseksualnych, 57% zgłosiło gotowość ujawnienia się, prawie 1/3 została odrzucona przez swoich rodziców.

Zagadnienia seksuologii

Terapia seksualna i psychoterapia pacjentów o orientacji homoseksualnej

ZBIGNIEW LEW-STAROWICZ
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 225-233

Praca omawia oczekiwania pacjentów zorientowanych homoseksualnie zgłaszających się do seksuologa, formy stosowanego leczenia: uwarunkowane na orientację psychoseksualną, terapię zaburzeń seksualnych, leczenie homoseksualnych partnerów, ukierunkowanie na samoakceptację oraz specyfikę pacjentów o homoseksualnej orientacji.

Zagadnienia seksuologii

Fenomen transseksualizmu. Problemy terminologiczne

STANISŁAW DULKO
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 235-243

Praca omawia różne definicje i klasyfikacje transseksualizmu w piśmiennictwie światowym. W skazując na problemy ze znalezieniem właściwej terminologii Autor w codziennej praktyce klinicznej stosuje następujące rozpoznanie: Zespół dezaprobaty płci; transseksualizm typu kobieta-mężczyzna (lub mężczyzna-kobieta).

Zagadnienia seksuologii

Aktywność seksualna transseksualistów typu kobieta-mężczyzna K/M

STANISŁAW DULKO, KAZIMIERZ IMIELIŃSKI, KRZYSZTOF KULA
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 245-253

Autorzy na podstawie badania 37 pacjentów i porównania z grupą kontrolną 100 małżeństw stwierdzają, że transseksualiści typu K/M prowadzą aktywne, wszechstronne życie erotyczne, a wzory ich aktywności seksualnej w zakresie siły potrzeby seksualnej są podobne do analogicznych w grupie kontrolnej.

Zagadnienia seksuologii

Słuchowe potencjały wywołane pnia mózgu w zespole dezaprobaty płci

Waldemar Szelenberger, KAZIMIERZ IMIELIŃSKI, STANISŁAW DULKO, KRZYSZTOF SKUBIS, Michał Skalski
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 255-258

Autorzy na podstawie badania 52 pacjentek transseksualnych typu kobieta-mężczyzna i 25 mężczyzn oraz 21 kobiet o heteroseksualnej orientacji stwierdzają, że morfologia BAEP na poziomie pnia mózgu jest zgodna z płcią biologiczną, a nie z psychicznym poczuciem płci. Wynika z badań, że zaburzenia wiążące się z transseksualizmem dotyczą wyższych poziomów ośrodkowego układu nerwowego.

Varia

Trudności w rozpoznawaniu zespołu Charlesa Bonneta

ARTUR BIAŁYSZEWSKI
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 265-269

Występowanie omamów wzrokowych u pacjentów z niezaburzoną świadomością jest źródłem poważnych trudności diagnostycznych. Szczególną postacią halucynoz wzrokowych jest opisywany głównie u ludzi starszych z upośledzeniem widzenia zespół Charlesa Bonneta. Na podstawie prezentowanego przypadku pacjenta, u którego w przebiegu uogólnionej choroby nowotworowej stwierdzano zespół Charlesa Bonneta poprzedzający o wiele tygodni majaczenie, omówiono problemy w rozpoznawaniu tego zespołu wynikające z braku powszechnie przyjętych kryteriów diagnostycznych oraz jego nieznanej etiologii. Zwrócono uwagę, że leki przeciwpadaczkowe, szczególnie karbamazepina, są skuteczne w tego rodzaju przypadkach.

Varia

Środki psychoaktywne a poczytalność - problemy orzecznicze

Józef Kocur, SŁAWOMIR DUSZYK, WIESŁAWA TRENDAK
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 271-275

Podjęto próbę oceny znaczenia wpływu leków psychotropowych przyjmowanych przez osoby dokonujące czynów przestępczych na ich stan psychiczny w chwili ich dokonywania. Na podstawie analizy 40 opinii sądowo-psychiatrycznych dotyczących osób, które w czasie dokonywania zarzucanych im czynów były pod działaniem różnych leków psychotropowych stwierdzono, że wpływ tych leków na stan psychiczny badanych jest pomijany lub niedostatecznie uwzględniany w treści opinii. Dokonano oceny przyczyn i uwarunkowań tego zjawiska podkreślając jego znaczenie przy określaniu stopnia poczytalności.

Streszczenie rozprawy doktorskiej

Zaburzone postawy i zachowania wobec odżywiania wśród uczniów szkół licealnych, studentek oraz robotnic

KATARZYNA WŁODARCZYK-BISAGA
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 277-282

Przedstawiono trzy badania dotyczące rozpowszechnienia zaburzeń odżywiania się w naszym kraju. W badaniach wykorzystano dwa powszechnie stosowane kwestionariusze do badania postaw i zachowań wobec odżywiania się – EAT-26 oraz BITE – a także kwestionariusz badający poziom lęku i depresyjności – HAD. Przekrojowe badanie studentek i robotnic wykazało, że częstość zaburzonych postaw i zachowań w badanych grupach wynosiła 4% (w badaniu BITE) oraz 9% (w badaniu EAT-26), przy czym była ona kilkakrotnie wyższa w grupie studentek. Obserwowano, iż zaburzonym postawom i zachowaniom wobec odżywiania się towarzyszył zwiększony poziom lęku i depresyjności, który był znamiennie wyższy w grupie robotnic. Prospektywne badanie nastoletnich uczennic szkół licealnych wykazało, że częstość występowania zaburzonych postaw i zachowań wobec odżywiania się wynosiła 10% (w badaniu EAT-26), a zespołu subklinicznego 2,1% (w badaniu klinicznym). W czasie 10 miesięcznego okresu obserwacji wystąpiła znaczna zmienność dotycząca zarówno postaw i zachowań wobec odżywiania się, jak i przyjętych dla celów badania kategorii diagnostycznych. Nie znaleziono potwierdzenia czynników ryzyka dla wystąpienia zaburzeń odżywiania się opisywanych w literaturze przedmiotu. W grupie nastoletnich uczniów szkół licealnych częstość występowania zaburzonych postaw i zachowa wobec odżywiania wynosiła poniżej 1% (w badaniu EAT-26).

Wokół ustawy

Problemy etyczne w psychiatrii

MAŁGORZATA KOSTECKA, MARIA ŻARDECKA
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 305-309

Autorki rozważają źródła i charakter błędów (wykroczeń) oraz wątpliwości etycznych zdarzających się w praktyce klinicznej w psychiatrii. Wskazują na nieostrość rozróżnienia zdrowia i choroby, na specyficzną (komunikacyjną) funkcję objawów zaburzeń psychicznych, na wagę osoby terapeuty, jako podstawowego „narzędzia" terapii, na hermetyczność wielu instytucji psychiatrycznych. Opisują typowe wykroczenia etyczne występujące w poszczególnych grupach diagnostycznych i w kolejnych etapach kontaktu między pacjentem a lekarzem. Zwracają uwagę na odmienność błędów w kontakcie z pacjentami psychotycznymi i niepsychotycznymi, podkreślając wielką łatwość ich powstawania w tym drugim przypadku. (red.)

Wokół ustawy

Stosowanie przymusu w postępowaniu psychiatrycznym(w świetle obowiązującego prawa oraz projektu ustawy o ochronie zdrowia psychicznego)

LECH K. PAPRZYCKI
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 311-316

Autor – Sędzia Sądu Najwyższego – zwraca uwagę na niezadowalający stan przepisów prawa regulujących stosowanie przymusu w psychiatrii. Podkreśla potrzebę wprowadzenia regulacji ustawowej w tym zakresie. Dyskutuje szczegóły rozwiązań zaproponowanych w projekcie Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. (red.)

Wokół ustawy

Liberum veto wobec Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego

JANUSZ MORASIEWICZ, PIOTR BARANOWSKI, DOBROSŁAW BANACH
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1993, 2, 317-324

Przedstawiono krytyczną ocenę projektu Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, wskazując na wewnętrzne sprzeczności w proponowanych rozwiązaniach, niejednoznaczność ustaleń i niezgodność przepisów Ustawy z innymi aktami prawnymi, a także na nieuzasadnione nadanie osobom z zaburzeniami psychicznymi szerszych uprawnień, niż posiadają inne osoby w analogicznych sytuacjach. Autorzy zwracają ponadto uwagę na wystąpienie paraliżu decyzyjnego w wyniku przyjęcia rozwiązań ustawowych w niektórych sytuacjach, do których odnosi się Ustawa.