Praca omawia ewolucję zmian zachodzących w kolejnych wydaniach klasyfikacji zaburzeń seksualnych oraz trzy najnowsze rozwiązania proponowane przez: klasyfikację międzynarodową (ICD-10), projekt klasyfikacji amerykańskiej (DSM-IV) oraz przez klasyfikację Światowego Towarzystwa Seksuologicznego. Przedstawione zostały najczęściej wyrażane kontrowersje i zarzuty ze strony seksuologów, głównie wywodzących się spoza anglosaskiego środowiska naukowego.
Praca przedstawia wyniki badań pierwszego polskiego raportu „Życie Seksualne Polaków – 1992" opierającego się na reprezentatywnej próbie całej populacji. Z badań wynika, że ogółem 46% kobiet i 62% mężczyzn ujawnia różnego typu problemy i zaburzenia seksualne. Na uwagę zasługuje fakt wzrostu zachorowalności mężczyzn w wieku 40-44 lat.
Praca omawia nowe koncepcje i metody leczenia zaburzeń seksualnych: treningowe, psychoterapeutyczne, farmakologiczne, pompy próżniowe, operacyjne – ich skuteczność i następstwa.
Praca przedstawia cechy osobowości i wzorce zachowania tworzące profil przestępcy seksualnego obejmujące łącznie 14 cech. Na 30 badanych mężczyzn dopuszczających się przestępstw seksualnych u 67% stwierdzono obecność, co najmniej 8 takich cech. Wyniki badań nieznacznie różnią się od uzyskanych przez badaczy z Uniwersytetu Minnesota.
W pracy omówiono problemy terapii ZMD z perspektywy ofiary, sprawców oraz terapeutów, cele i metody terapii ZMD (z podaniem przykładów) oraz stan lecznictwa w Polsce. O ile teoretyczne przygotowanie wyraźnie poprawia się, to zbyt mało specjalistów, placówek oraz szkoleń praktycznie nie zapewnia potrzebnej pomocy zarówno sprawcom, jak i ofiarom ZMD.
Praca omawia – na podstawie analizy 768 przypadków – formy, zakres i typ odległych następstw przemocy seksualnej wobec dzieci. Z analizy wynika, że mniejszy zakres patologicznych następstw wiąże się z: rzadszym kontaktem z wymiarem sprawiedliwości, pozytywnymi relacjami ze sprawcami przemocy, brakiem innych urazów seksualnych, udanymi związkami heteroseksualnymi w okresie dojrzewania, unikaniem „nagłośnienia" zjawiska, z uwarunkowaniami kulturowymi.
Praca prezentuje wyniki badań grupy kobiet zorientowanych homoseksualnie. Badaniu poddano 30 kobiet o tej orientacji i dla porównania 30 kobiet o orientacji heteroseksualnej. Z uzyskanych informacji wynika, że 80% badanych ujawniło lęk przed negatywną reakcją otoczenia, u 60% występowało poczucie winy związane z homoseksualnością, 63% oceniło negatywnie następstwa życiowe swojej orientacji, 57% ujawniło potrzebę macierzyństwa, 73% neurotyzm, 27% używanie narkotyków, 43% aspołeczne zachowania, 53% tendencje samobójcze, a tylko 40% korzystało z psychoterapii.
Praca na podstawie badania 60 osób zorientowanych homoseksualnie metodą wywiadu i Testem Stosunków Rodzinnych E. Bene i J. Anthony'ego przedstawia problemy ujawniania się wobec środowiska rodzinnego. Mniej niż 1/3 badanych spotkała się z pozytywną reakcją rodziców. W większym stopniu na akceptację mogą liczyć synowie. Rodzice ujawniają zróżnicowane postawy wobec homoseksualizmu.
Praca omawia różne strategie ukrywania własnej orientacji homoseksualnej kobiet („mijanie", „pozorna tajemniczość", „oddzielenie", „ograniczenie") oraz różne formy ujawniania się. Na podstawie badania 30 kobiet stwierdzono, że 47% rodziców znało orientację homoseksualną córek (częściej matki), 57% miało przyjaciół heteroseksualnych, 57% zgłosiło gotowość ujawnienia się, prawie 1/3 została odrzucona przez swoich rodziców.
Praca omawia oczekiwania pacjentów zorientowanych homoseksualnie zgłaszających się do seksuologa, formy stosowanego leczenia: uwarunkowane na orientację psychoseksualną, terapię zaburzeń seksualnych, leczenie homoseksualnych partnerów, ukierunkowanie na samoakceptację oraz specyfikę pacjentów o homoseksualnej orientacji.
Praca omawia różne definicje i klasyfikacje transseksualizmu w piśmiennictwie światowym. W skazując na problemy ze znalezieniem właściwej terminologii Autor w codziennej praktyce klinicznej stosuje następujące rozpoznanie: Zespół dezaprobaty płci; transseksualizm typu kobieta-mężczyzna (lub mężczyzna-kobieta).
Autorzy na podstawie badania 37 pacjentów i porównania z grupą kontrolną 100 małżeństw stwierdzają, że transseksualiści typu K/M prowadzą aktywne, wszechstronne życie erotyczne, a wzory ich aktywności seksualnej w zakresie siły potrzeby seksualnej są podobne do analogicznych w grupie kontrolnej.
Autorzy na podstawie badania 52 pacjentek transseksualnych typu kobieta-mężczyzna i 25 mężczyzn oraz 21 kobiet o heteroseksualnej orientacji stwierdzają, że morfologia BAEP na poziomie pnia mózgu jest zgodna z płcią biologiczną, a nie z psychicznym poczuciem płci. Wynika z badań, że zaburzenia wiążące się z transseksualizmem dotyczą wyższych poziomów ośrodkowego układu nerwowego.
Występowanie omamów wzrokowych u pacjentów z niezaburzoną świadomością jest źródłem poważnych trudności diagnostycznych. Szczególną postacią halucynoz wzrokowych jest opisywany głównie u ludzi starszych z upośledzeniem widzenia zespół Charlesa Bonneta. Na podstawie prezentowanego przypadku pacjenta, u którego w przebiegu uogólnionej choroby nowotworowej stwierdzano zespół Charlesa Bonneta poprzedzający o wiele tygodni majaczenie, omówiono problemy w rozpoznawaniu tego zespołu wynikające z braku powszechnie przyjętych kryteriów diagnostycznych oraz jego nieznanej etiologii. Zwrócono uwagę, że leki przeciwpadaczkowe, szczególnie karbamazepina, są skuteczne w tego rodzaju przypadkach.
Podjęto próbę oceny znaczenia wpływu leków psychotropowych przyjmowanych przez osoby dokonujące czynów przestępczych na ich stan psychiczny w chwili ich dokonywania. Na podstawie analizy 40 opinii sądowo-psychiatrycznych dotyczących osób, które w czasie dokonywania zarzucanych im czynów były pod działaniem różnych leków psychotropowych stwierdzono, że wpływ tych leków na stan psychiczny badanych jest pomijany lub niedostatecznie uwzględniany w treści opinii. Dokonano oceny przyczyn i uwarunkowań tego zjawiska podkreślając jego znaczenie przy określaniu stopnia poczytalności.
Przedstawiono trzy badania dotyczące rozpowszechnienia zaburzeń odżywiania się w naszym kraju. W badaniach wykorzystano dwa powszechnie stosowane kwestionariusze do badania postaw i zachowań wobec odżywiania się – EAT-26 oraz BITE – a także kwestionariusz badający poziom lęku i depresyjności – HAD. Przekrojowe badanie studentek i robotnic wykazało, że częstość zaburzonych postaw i zachowań w badanych grupach wynosiła 4% (w badaniu BITE) oraz 9% (w badaniu EAT-26), przy czym była ona kilkakrotnie wyższa w grupie studentek. Obserwowano, iż zaburzonym postawom i zachowaniom wobec odżywiania się towarzyszył zwiększony poziom lęku i depresyjności, który był znamiennie wyższy w grupie robotnic. Prospektywne badanie nastoletnich uczennic szkół licealnych wykazało, że częstość występowania zaburzonych postaw i zachowań wobec odżywiania się wynosiła 10% (w badaniu EAT-26), a zespołu subklinicznego 2,1% (w badaniu klinicznym). W czasie 10 miesięcznego okresu obserwacji wystąpiła znaczna zmienność dotycząca zarówno postaw i zachowań wobec odżywiania się, jak i przyjętych dla celów badania kategorii diagnostycznych. Nie znaleziono potwierdzenia czynników ryzyka dla wystąpienia zaburzeń odżywiania się opisywanych w literaturze przedmiotu. W grupie nastoletnich uczniów szkół licealnych częstość występowania zaburzonych postaw i zachowa wobec odżywiania wynosiła poniżej 1% (w badaniu EAT-26).
Autorki rozważają źródła i charakter błędów (wykroczeń) oraz wątpliwości etycznych zdarzających się w praktyce klinicznej w psychiatrii. Wskazują na nieostrość rozróżnienia zdrowia i choroby, na specyficzną (komunikacyjną) funkcję objawów zaburzeń psychicznych, na wagę osoby terapeuty, jako podstawowego „narzędzia" terapii, na hermetyczność wielu instytucji psychiatrycznych. Opisują typowe wykroczenia etyczne występujące w poszczególnych grupach diagnostycznych i w kolejnych etapach kontaktu między pacjentem a lekarzem. Zwracają uwagę na odmienność błędów w kontakcie z pacjentami psychotycznymi i niepsychotycznymi, podkreślając wielką łatwość ich powstawania w tym drugim przypadku. (red.)
Autor – Sędzia Sądu Najwyższego – zwraca uwagę na niezadowalający stan przepisów prawa regulujących stosowanie przymusu w psychiatrii. Podkreśla potrzebę wprowadzenia regulacji ustawowej w tym zakresie. Dyskutuje szczegóły rozwiązań zaproponowanych w projekcie Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. (red.)
Przedstawiono krytyczną ocenę projektu Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, wskazując na wewnętrzne sprzeczności w proponowanych rozwiązaniach, niejednoznaczność ustaleń i niezgodność przepisów Ustawy z innymi aktami prawnymi, a także na nieuzasadnione nadanie osobom z zaburzeniami psychicznymi szerszych uprawnień, niż posiadają inne osoby w analogicznych sytuacjach. Autorzy zwracają ponadto uwagę na wystąpienie paraliżu decyzyjnego w wyniku przyjęcia rozwiązań ustawowych w niektórych sytuacjach, do których odnosi się Ustawa.