Streszczenie
Cel pracy. Udar mózgu, ze względu na specyficzne cechy przebiegu, takie jak: nagły początek, szybkie narastanie objawów, ograniczenie aktywności życiowej, konieczność hospitalizacji i rehabilitacji, należy traktować, jako szczególne wyzwanie adaptacyjne dla pacjenta. Wśród czynników, które wpływają na sposób zmagania się z chorobą oraz zaangażowanie w leczenie i rehabilitację wymienia się poczucie koherencji. Celem pracy było sprawdzenie, czy u pacjentów po udarze mózgu poczucie koherencji ma związek (i w jakim zakresie) z poczuciem posiadania wiedzy na temat własnej choroby, jej przyczyn, dolegliwości, leczenia/usprawniania oraz następstw.
Metoda. Przebadano 31 osób hospitalizowanych w oddziałach rehabilitacji lub neurologii ok. 2-2,5 miesiąca po udarze mózgu. Zastosowano metody kwestionariuszowe. Do pomiaru poczucia koherencji wykorzystano Kwestionariusz Orientacji Życiowej SOC-29, zaś do oceny subiektywnego poczucia posiadania wiedzy o chorobie – eksperymentalną wersję narzędzia własnej konstrukcji „Obraz Mojej Choroby".
Wyniki. Ujawniono istnienie dodatniej korelacji pomiędzy poczuciem koherencji a poczuciem posiadania wiedzy na temat choroby w zakresie leczenia i usprawniania. Takiego związku nie stwierdzono z innymi składowymi wiedzy o własnej chorobie. W uzyskanych wynikach znalazło odzwierciedlenie prawdopodobnie wyznaczanie granic przez pacjentów między obszarami subiektywnie ważnymi a tymi, które takiego znaczenia nie mają. Te ostatnie usuwane są na pozycje marginalne i jednostka wykazuje wysoką tolerancję na brak wiedzy w ich zakresie. Wykryta zależność (im silniejsze poczucie koherencji tym większe poczucie posiadania wiedzy o leczeniu i usprawnianiu) sugeruje, że orientacja w zakresie leczenia/usprawniania może przyczyniać się do skuteczniejszego radzenia sobie w sytuacji choroby.
Wnioski. W toku poznawania obrazu własnej choroby pacjenta po udarze (faktycznej wiedzy o własnej chorobie, osobistego znaczenia, jakie ma dla niego) warto określić subiektywne poczucie posiadania wiedzy na temat choroby. W praktyce medyczno-psychologicznej należy zwrócić szczególną uwagę na informowanie chorego o podejmowanych oraz planowanych działaniach leczących i usprawniających.