2008 zeszyt 2

Powrót do zeszytu

Tom 17, zeszyt 2

Artykuł oryginalny

Przymusowe hospitalizacje oraz przymus bezpośredni w oddziałach psychiatrycznych w 2006 roku na tle lat wcześniejszych

Wanda Langiewicz1, Monika Pasiorowska1
1. Zakład Organizacji Ochrony Zdrowia Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie
Postępy Psychiatrii i Neurologii 2008; 17 (2): 127-133
Słowa kluczowe: przyjęcia bez zgody, przymus bezpośredni

Streszczenie

Cel. Monitorowanie realizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego skłania do weryfikacji zebranych materiałów dotyczących trybu przyjmowania oraz stosowania przymusu bezpośredniego w oddziałach i szpitalach psychiatrycznych. Głównym celem pracy jest analiza danych dotyczących przymusowych hospitalizacji w 2006 roku, z uwzględnieniem rodzaju i wielkości placówki przyjmującej. Dodatkowym celem jest określenie miejsca rozpraw sądu opiekuńczego w sprawach z art. 23, 24 i 28, a także ustalenie częstości stosowania przymusu bezpośredniego wobec pacjentów oddziałów psychiatrycznych.
Metoda. W opracowaniu uwzględniono dane z 117 zakładów objętych monitorowaniem w 2006 roku, w tym 46 szpitali psychiatrycznych i 71 szpitali ogólnych.
Wyniki. W 2006 roku na podstawie jednego z czterech (23, 24, 28 i 29) artykułów ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, przyjęto bez ich zgody do oddziałów psychiatrycznych 15 628 osób, co daje 8,7% wszystkich przyjętych. W strukturze przyjęć bez zgody, dominują przyjęcia z art. 23, które stanowią 75% tych przyjęć. Dla 55,6% wszystkich zakładów, objętych monitorowaniem, poziom przymusowych hospitalizacji nie przekroczył 5%o wszystkich przyjętych. Poziom stosowania przymusu bezpośredniego, zarówno w szpitalach psychiatrycznych jak i szpitalach ogólnych, odnotował najwyższe wartości od 1996 roku. Zróżnicowanie poziomu przyjęć bez zgody w szpitalach psychiatrycznych i szpitalach ogólnych może być wynikiem praktyk stosowanych przez pogotowie ratunkowe, które jako docelowe miejsce hospitalizacji preferuje szpital psychiatryczny. Kolejnym powodem może być społeczna ocena i zróżnicowana postawa pacjenta, który wobec przyjęcia do szpitala psychiatrycznego może demonstrować opór, akceptując w podobnej sytuacji hospitalizację na oddziale szpitala ogólnego.
Wnioski. Oddziały szpitali psychiatrycznych przyjmują prawie dwukrotnie częściej pacjentów bez zgody, niż oddziały psychiatryczne szpitali ogólnych. W tej grupie dominują przyjęcia na podstawie art. 23, ale w praktyce „przyjęciowej " zaobserwować można wzrost przyjęć z art. 24, pozwalającego na przymusową obserwację. W przypadku oddziałów szpitali ogólnych istnieje wyraźny związek między wielkością placówki, a odsetkiem przyjęć bez zgody. Bez względu na rodzaj placówki, w większości przypadków miejscem rozpraw sądu opiekuńczego jest szpital, do którego pacjent został przyjęty.

Adres do korespondencji:
Mgr Wanda Langiewicz
Zakład Organizacji Ochrony Zdrowia Instytutu Psychiatrii i Neurologii
ul. Sobieskiego 9, 02-957 Warszawa