Archiwum 1992–2013

2002, tom 11, suplement 2

Artykuł oryginalny

Procedura diagnostyczna w sprawach wykorzystania seksualnego dzieci

DARIUSZ SKOWROŃSKI
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2002, 11, suplement 2 (15), 7-16

W artykule przedstawiono tematykę wykorzystania seksualnego w aspekcie diagnozy psychologicznej dotyczącej wiarygodności zeznania dziecka, ofiary. Przedstawiono procedurę diagnostyczną wykorzystywaną w sprawach dotyczących wykorzystania seksualnego dzieci, która minimalizuje ryzyko błędu diagnostycznego. Procedura ta opiera się na analizie ilościowej i jakościowej zeznania dziecka pod kątem sprawdzenia, czy w zeznaniu tym można stwierdzić występowanie 19 treściowych kryteriów trafności zeznania.

Artykuł oryginalny

Przemoc wobec dziecka przenoszona z pokolenia na następne pokolenie

JAN ŚLEDZIANOWSKI
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2002, 11, suplement 2 (15), 17-22

W artykule przedstawiono badania wykonane na przełomie lat 1998/99 wśród 46 kobiet przebywających w schroniskach Krakowa i Wrocławia. Wszystkie kobiety opuściły miejsce zamieszkania i znalazły się w schronisku z powodu przemocy ze strony męża lub partnera. Tylko jedna kobieta w badanej grupie była bezdzietna. Pozostałych 45 kobiet miało od jednego do siedmiorga dzieci. Razem badane matki wychowywały 115 dzieci – 54 dziewczynki i 61 chłopców. Głównymi powodami agresywnego zachowania mężów/partnerów wobec kobiet i dzieci były alkoholizm (87%) i zaburzenia lub choroby psychiczne (l3%). Ofiary były poddawane rozmaitym formom przemocy: fizycznej – bicie różnymi przedmiotami, bicie po twarzy, kopanie, duszenie, pociąganie za włosy, werbalnej – poniżanie, inwektywy, przekleństwa, kłótnie i awantury, emocjonalnej – groźby zabicia kobiety, dzieci lub siebie samego, izolowanie – zamykanie w domu, zaniedbywanie, pozbawianie snu, przemoc seksualna w obecności dzieci i inne tego typu uczynki. Jest niemal regułą, że mężczyźni ci pochodzą z rodzin, gdzie alkohol „lał się strumieniami" (78%) a rodzice stosowali przemoc wobec dzieci (76%). Podobna sytuacja była w rodzinach, z których wywodziły się kobiety. W 61% badanych kobiet stwierdzono alkoholizm rodziców, a w 85% stwierdzono przemoc w rodzinie. Te spośród badanych kobiet, które doznały w dzieciństwie przemocy często zbyt długo utrzymywały w tajemnicy agresję mężów uważając, że „takie jest życie". Oboje małżonkowie w dużej mierze akceptowali stereotyp agresywnego zachowania i sami ten model powielali we własnym życiu, przyczyniając się tym samym do przenoszenia agresji z pokolenia na pokolenie.

Artykuł oryginalny

Sprawcy czynów kazirodczych

ANNA WOLSKA
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2002, 11, suplement 2 (15), 23-32

W artykule zasygnalizowano modele rozwojowe, dualistyczne i systemowe wyjaśniające zjawisko kazirodztwa. Przedstawiono wyniki badań psychologicznych 26 sprawców czynów kazirodczych analizowanych w grupie zmiennych socjalizacyjnych, biopsychologicznych, sytuacyjnych oraz psychopatologiczno-orzeczniczych. Wyniki te odniesiono do wymienionych modeli.

Artykuł oryginalny

Przemoc seksualna w rodzinie - ocena kliniczna sprawców kazirodztw na podstawie orzeczeń sądowo-psychiatrycznych

KRZYSZTOF KOŁCZ, JANUSZ MASŁOWSKI, ANDRZEJ VENULET, WOJCIECH CZAPSKI
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2002, 11, suplement 2 (15), 33-38

Klasyfikacja DSM-IV nie wyróżnia kazirodztwa z grupy parafilii. Spośród 30 sprawców w orzeczeniach sądowo-psychiatrycznych kazirodztwo występowało zaledwie w 5 przypadkach, zaś 18 sprawców spełniało kryteria diagnostyczne pedofilii. W charakterystyce socjodemograficznej, jak i współistnieniu innych zaburzeń psychicznych występowały znaczne podobieństwa kazirodztwa z populacją pedofilów. Najczęściej współistniały zaburzenia osobowości oraz zespoły uzależnienia od alkoholu.

Artykuł oryginalny

Próby klasyfikacji typologicznej sprawców molestowania seksualnego dzieci na podstawie analizy orzeczeń sądowo-psychiatrycznych

JANUSZ MASŁOWSKI, ANDRZEJ VENULET, KRZYSZTOF KOŁCZ, WOJCIECH CZAPSKI
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2002, 11, suplement 2 (15), 39-44

Autorzy poddali analizie 52 orzeczenia sądowo-psychiatryczne dotyczące sprawców molestowania seksualnego dzieci. Zastosowano typologię pedofilii wg kryteriów DSM-IV i ICD-10 w modyfikacji Beiera i własnej. W poddanej analizie populacji – 48% przypadków odbiegało od ogólnej populacji pedofilii charakterystykami socjo-demograficznymi, a 76% sprawców pedofilii właściwej i zastępczej wykazywało współistnienie innych zaburzeń. Autorzy uważają, że obecne kryteria diagnostyczne posiadają ograniczenia utrudniające typologię sprawcy. Ponadto, nie zawsze są ogólnie akceptowane.

Artykuł oryginalny

Analiza psychospołecznych uwarunkowań zachowań agresywnych w rodzinach

Józef Kocur, ŁUKASZ RZEŹNICZAK
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2002, 11, suplement 2 (15), 45-49

Na podstawie analizy 20 opinii sądowo-psychiatrycznych zawartych w aktach sądowych dotyczących pozwu o rozwód, autorzy dokonują oceny psychospołecznych uwarunkowań zachowań agresywnych w rodzinach. Stwierdzono, że istnieją określone uwarunkowania zachowań agresywnych, do których zaliczyć można złe warunki materialne i ubóstwo rodzin, często poniżej minimum socjalnego, niskie wykształcenie, nadużywanie alkoholu, obniżoną sprawność intelektualną i zaburzenia emocjonalne.

Artykuł oryginalny

Przemoc w mediach - aspekty sądowo-psychiatryczne

JERZY POBOCHA
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2002, 11, suplement 2 (15), 51-57

Na podstawie przeglądu piśmiennictwa przeanalizowano problem wpływu środków masowego przekazu: filmu, telewizji i gier komputerowych, na wzrost agresji i przestępczości dzieci i młodzieży. Główne hipotezy tego wpływu, to: oczyszczenie, powstrzymanie, wzmocnienie i stymulacja. Autor proponuje, aby rola i tych wzorców agresywnego zachowania była uwzględniana w diagnostyce i opiniodawstwie sądowo-psychiatrycznym i penitencjarnych programach resocjalizacyjnych