2004 zeszyt 3

Powrót do zeszytu

Tom 13, zeszyt 3

Artykuł poglądowy

Regulacja osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej w reakcjach stresowych

ANNA SKÓRZEWSKA1, MAŁGORZATA ZIENOWICZ2, MAŁGORZATA LEHNER1, ALEKSANDRA WISŁOWSKA2, Piotr Maciejak1,2, Janusz Szyndler1, Adam Płaźnik1,2
1. Zakład Neurochemii Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie
2. Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej w Warszawie
Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2004, 13 (3), 235-246
Słowa kluczowe: stres, oś HPA, depresja, PTSD, glutaminian, GABA, 5-HT, neurosteroidy

Streszczenie

Cel: Omówienie aktywności układu podwzgórze-przysadka-nadnercza w warunkach fizjologicznych i stresowych oraz przedstawienie zależności pomiędzy osią HPA a innymi neuroprzekaźnikami.

Poglądy: Układ podwzgórze-przysadka-nadnercza odgrywa istotną rolę w procesach adaptacyjnych organizmu do warunków stresowych. Oś HPA koordynuje i kontroluje wydzielanie glikokortykosteroidów z kory nadnerczy do krwi. Zaburzenia funkcjonowania osi HPA występują w wielu chorobach psychicznych, m.in. depresji, pourazowych zaburzeniach stresowych (PTSD). Aktywność układu podwzgórze-przysadka-nadnercza jest regulowana przez liczne układy neuroprzekaźnikowe, m.in. glutaminianergiczny, GABA-ergiczny, serotoninergiczny oraz neurosteroidy.

Wnioski: W warunkach przewlekłego stresu dochodzi do zaburzenia aktywności osi HPA i nadmiernej sekrecji hormonów steroidowych. Przedstawione wyniki badań wskazują, że antagoniści receptora CRF1 mogą stanowić nową grupę leków przeciwdepresyjnych i przeciwlękowych.

Adres do korespondencji:
Prof. Adam Płaźnik,
Zakład Neurochemii Instytutu Psychiatrii i Neurologii,
ul. Sobieskiego 9,
02-957 Warszawa,
e-mail: adaplaz@yahoo.com